Yaşlı bireylerde Covid-19 ikinci doz aşılaması

Yaşlı bireylerde Covid-19 ikinci doz aşılamasında gecikme antikor yanıtını artırıyor

Prof Dr Hakan YAMAN

Küresel ölçekte Covid-19 aşıları bağlamında bir kıtlık yaşanmakta. Birçok ülke aşı tedariğinde sorunlar yaşıyor. Bu durumdan batılı ülkeler de etkilendiler. Aralık 2020’de İngiltere Covid-19 aşılarının ikinci dozlarını geciktirerek, tek doz aşı alan kişi sayısını arttırmaya çalıştı. Böylece tek doz ile de olsa vatandaşlarının aşılanmasını amaçladı. .

Pfizer-BioNTech ile Oxford-AstraZeneca aşılarının ilk ve ikinci dozları arasındaki süre açıldı. Böylece hastaneye yatış ve Covid-19’a bağlı ölümlerin azalması amaçlandı. Bu karara daha önce faz III çalışmalarında elde edilen deneyimlere dayanarak varıldı. Ancak Pfizer-BioNTech aşısı ile ilgili tereddütler devam etti. Tek doz Pfizer-BioNTech aşısı 80 yaş ve üstü hastaların %57’sinde etkinlik gösterir iken, ikinci doz sonrası etkinlik % 85’lere yükseldi. Yapılan diğer bir çalışmada ise ilk doz aşıdan 3 hafta sonra 60 yaş altında %80 etkinlik olurken, 70 yaş üzerinde % 49 ve 80 yaş ve üstünde % 34 etkinlik görüldü. Ancak ikinci doz sonrası 70 yaş üstünde % 93 ve 80 yaş ve üstünde %88’e yükseldi.

Sonuçları yeni yayınlanan bir çalışmada ise aralıklı ikinci doz Pfizer–BioNTech mRNA aşısı yapılan 80 yaş ve üstü bireylerde antikor gelişiminin daha fazla olduğu tespit edildi. Aşı yapılan 80 -99 yaşlarında olan 175 hastada, birinci doz ile ikinci doz arası 11-12 hafta olanların antikor yanıtının, üç hafta aralıklı olanlara göre daha etkin olduğu anlaşıldı. 11-12 hafta aralıklı aşılananlar 3.5 kat daha fazla antikor ürettiler. Her ne kadar 11-12 hafta aralıklı aşılananlarda T hücresi doruk değeri daha düşük ölçülmüş olsa da ikinci aşıdan sonra yapılan dokuz haftalık takip süresince antikor düzeyleri 3 haftalık gruba göre benzer biçimde seyretti.

Mutasyonlarla ilgili bilim insanları temkinli olmaya devam ediyorlar. Aşıların tamamıyla koruyucu etkileri bulunmuyor. Bu bağlamda temkinli olunması gerektiği de vurgulanıyor.

Kaynaklar:

1. Ledford H. Delaying a COVID vaccine’s second dose boosts
   immune response. Nature. Erişim: https://www.nature.com/articles/d41586-021-01299-y. Erişim tarihi: 14.05.2021.
2. PimentaD, YatesC, PagelC, GurdasaniD. Delaying the second dose of covid-19 vaccinesBMJ 2021; 372 :n710 doi:10.1136/bmj.n710