YK Yatırım Strateji Notu: Korkma

“Korkmamalıyım. Korku katilidir aklın. Korku, mutlak yıkım getiren küçük ölümdür. Korkumla yüzleşeceğim. Onun etrafımdan ve içimden geçip gitmesine izin vereceğim ve geçip gittiğinde, onun izlediği yolu görmek için iç gözümü kullanacağım. Korkunun geçtiği yerde hiçbir şey olmayacak. Yalnızca ben kalacağım.” – Dune, Frank Herbert

Son yayınladığımız raporda küresel riskli varlıklarda bir düzeltme beklediğimizi aktarmıştık fakat bizim piyasalarda gördüğümüz satış baskısının boyutu bizim için bile sürpriz oldu. Bu tip durumlarda yapabileceğiniz en büyük hatalardan biri korku içinde donup kalmak veya panik içinde hareket etmek. Nasıl riskleri yok sayanları körü körüne takip etmek hataysa, panik de hataya sevk eder. Bu ‘olumluyum’ anlamına gelmediği gibi ‘olumsuzum’ anlamına da gelmiyor. Yerinde korkmak kötü değildir.

Warren Buffett, ”Diğerleri açgözlü olduğunda korkun ve diğerleri korktuğunda açgözlü olun” diye öğütler. Nesli tükenmediyse, uzun vadeli yatırımcılar için çok doğru bir söz. Yine sevimsiz olma pahasına söyleyecek olursak, korkulması gereken zaman çoğunluğun açgözlülükte tavan yaptığı zamandı, panik atak geçirdikleri zaman değil. Gerçi Buffett, son yıllardaki performansıyla Türkiye’de olsa muhtemelen çoktan medyada alay konusu olup şamar oğlanına dönmüş “Buffett artık terk et” manşetleriyle istifaya zorlanmıştı. Kendisi gibi bilgili ve donanımlı emekliler ile birlikte bizde neden dünya markası çıkmıyor diye on binlerce dolara seminerler veren karizmatik ve dinamik yönetim ve liderlik gurularının haberlerini takip edip, içten içe yetersizlik duygusu ile dolardı. Belki de “Evrene mesaj yolla gökyüzünden oluk oluk dolar ve euro yağsın” isimli yeni çıkan kitabı alıp yatırım işini erbabından öğrenmeye karar verirdi.

Hunger Games’de Başkan Snow’un şöyle bir diyaloğu var:

Başkan Snow: Seneca, sence neden bir kazananımız var? Yani, sadece insanları korkutmak istiyorsak, neden 24 tanesini rastgele toplayıp hepsini bir anda infaz etmiyoruz? Çok daha hızlı olurdu.

Seneca: (şaşkın bakar)

Başkan Snow: (konuşmaya devam eder) Umut.

Seneca: Umut?

Başkan Snow: Umut. Korkudan daha güçlü olan tek şey umuttur. Biraz umut etkilidir. Fazla umut tehlikelidir. Bir kıvılcım, kontrol edebildiğin sürece iyidir.

Başkan Snow önemsememiş olabilir ama aslında umuttan bile daha güçlü bir duygu var, o da öfke. Özellikle de haksızlığa duyulan öfke ve kabullenememe. Tarihe bakarsanız bütün büyük dönüşümlerin bir yerinde haksızlığa duyulan öfkenin çaktığı bir kıvılcım vardır. Kendi hali vakti yerinde olmasına rağmen haksızlığa uğrayanlara duyulan sempatiyi, sağ beyin lobu eksik çalışan ve her şeye kendi menfaat ve masraf penceresinden bakan, başkasına empati duyma özelliği olmayanların anlaması zordur. Bu nedenledir ki bu dinamikleri önceden göremezler, görebilecek olanları da elemeye çalışırlar. Snow başkanın sonunu da tüm bir bölgeyi cezalandırmak için yakıp yıkmaya başlaması getiriyor. “Neden hep yoksulluk yazıyorsun?” sorusuna “Bir ülkede yoksulluk varsa onu yazmayan yazar, yazar değil insan bile olamaz” diye cevap vermiş Yaşar Kemal.

Elon Musk’a göre korku değil bağlamı dışında düşünmek zihnin gerçek katiliymiş. Sayın Musk veya Snow başkanın tarih bilgisi ne durumda acaba? Yardımcısının adını aldığı stoacı filozof Seneca’ya göre “Birinin arzularını sınırlaması aslında korkuyu iyileştirmesine yardımcı olur. “Umudu kes… ve böylece korkmayı bırak.” … korku ve umut gibi çok farklı iki duygu aslında bir mahkum ve kelepçeyle bağlı olduğu gardiyan gibi birlikte yürürler. Korku umuda ayak uydurur… İkisi de muallakta olan bir zihne, geleceğe bakarak kaygılı bir zihne aittir. Her ikisi de esas olarak, kendimizi şimdiye uyarlamak yerine düşüncelerimizi geleceğe yansıtmaktan kaynaklanıyor.”

Yazar: Baş Stratejist Murat Berk

YASAL UYARI

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.