Japonya öğrencilerini toplum 5.0’a nasıl hazırlıyor?

Japonya öğrencilerini toplum 5.0’a nasıl hazırlıyor?

Japon eğitim reformundan ipuçları

Japonya Toplum 5.0’ı “geleceğe hazırlanma ve onu şekillendirme vizyonu” olarak ortaya koydu.

Bu vizyonda “süper akıllı toplum” büyük veriyi, nesnelerin internetini, yapay zekayı ve robotları endüstriyel üretimde olduğu kadar sosyal hayatın da her alanında sorunları çözerek verimliliği artıran ve hayatı iyileştiren bir araç olarak kullanıyor. Böylelikle, halihazırda deneyimlediğimiz sorunları; özellikle sürdürülebilir kalkınmanın önündeki problemleri çözerek daha müreffeh bir hayat standardının yakalanması hedefleniyor. Tabi bu vizyonun gerçekleştirilebilmesi belirli niteliklere sahip İnsan Kaynağının yetiştirilmesi ihtiyacını ortaya koyuyor ve ciddi bir eğitim reformuna işaret ediyor.

Japon Milli Eğitim Bakanlığı 2017 yılında, içerisinde yapay zeka başta olmak üzere ilgili teknolojilerde üst düzey uzmanların da yer aldığı özel bir komite kurarak Toplum 5.0 Eğitim Reformu için çalışmaları başlattı.

“Bilgiye dayalı eğitim”den “analitik yeteneklere dayalı bir eğitim”e geçiş ihtiyacı söz konusu; bilgiye erişmeyi bilmek, bilgi üretebilmek, medyadaki bilgi kirliliği ve “derin sahte” (deep fake) gibi yeni teknolojiler çerçevesinde bilginin güvenirliğini kontrol etmek, veriyi analiz edebilmek ve onu anlamlandırabilmek Toplum 5.0 insanının sahip olması gereken en temel yetenekler olarak ortaya çıkıyor. Eğitim reformunun da öğrencilere bu yetkinlikleri kazandıracak şekilde kurgulanması gerekiyor. Bunun yanı sıra, insanı insan yapan ve onu robottan ayıran duygusal, bilişsel ve fiziksel yetkinlikleri öne çıkarıp geliştirmek üzere sanat, felsefe, edebiyat ve spora bu eğitimde eşit şekilde önem ve öncelik vermek gerekiyor.

Peki Japonya Toplum 5.0 vizyonunu hayata geçirecek gençleri yetiştirmek için nasıl bir eğitim reformuna gidiyor?

• Okul öncesi eğitimden üniversiteye Toplum 5.0 yetkinliklerini kazandırmaya yönelik reformlar;

Eğitim müfredatında Toplum 5.0 değer ve ihtiyaçlarına yönelik uyarlamalar yapılıyor. Yeni teknolojileri yetkin bir şekilde değerlendirebilecek ve bunları daha da geliştirebilecek yetenekte gençler yetiştirmek üzere ders müfredatı geliştirilirken veri analitiğine özel önem veriliyor.

“Not verme” ve “alan kategorizasyonunda” iki önemli değişikliğe gidilmesi öngörülüyor. 

“Esnek sınıf geçme” (flexible grade progression) sistemine geçişle, “sınıfı geçmek” ya da “sınıfta kalmak” yerine, öğrenmesi gereken yetenek/yetkinliklerde boşluk kalan alanlarda öğrencinin ek derslerle desteklenerek söz konusu eksikliklerin giderilmesi uygulamasına geçiliyor. Örneğin, öğrenci 5. sınıfı geçti ancak matematikte performansı iyi değilse 5. sınıf matematik dersini, bu konudaki eksiklerini tamamen giderene kadar tekrar alacak. İlköğretimde kazandırılması gereken yetkinliklerde mükemmelliğe ulaşılması elzem görülüyor. Okuduğunu anlama ve temel matematik yetkinlikleri ile değerler eğitiminde istenen noktaya gelinmeden üzerine fizik, kimya, teknoloji, tarih vs. uzmanlaşılacak konunun inşasının sağlam temelden yoksun bir eğitim olacağı anlayışı hakim Japon eğitim reformunda.

İkinci önemli değişiklik ise “Beşeri ve Sosyal Bilimler” ve “Doğa Bilimleri ve Mühendislik” ayrımını ortadan kaldıran bir üniversite eğitimine geçilmesidir. Türk eğitim sisteminde lise öğrenimi sırasında öğrencilerden sahip oldukları yetenekler ve ilgileri doğrultusunda Türkçe-Sosyal Bilgiler (TS) ve Matematik-Fen (MF) arasında yapmaları beklenen alan seçimine denk düşen uygulama Japonya’da terk edilmektedir. 

Japonya, teknolojinin sosyal hayata tümüyle entegre olduğu günümüzde bu ayrım artık geçerliğini yitirdiğine inanıyor. Bu anlayışla, Matematik, veri bilimi ve programlama konuları kadar felsefe ve yabancı dil gibi sosyal alanların da herkes için temel zorunluluk olduğu bir eğitim sistemine geçmek üzere çalışıyor. Örneğin, üniversitede ana dal olarak Fizik çalışan bir öğrencinin yan dal olarak Felsefe çalışması ileride kariyeri sırasında uğraşacağı “dizayn edilmiş bebek”ler konusunu etik değerler ve felsefe bilgisi ile ele alabilmesi için olmazsa olmaz görülüyor.

• İngilizce başta olmak üzere yabancı dil eğitiminin güçlendirilmesi;

Japonya merkezli çok uluslu şirketlerin küresel ölçekte artan operasyonları ve uluslararasılaşmak isteyen KOBİ’lerin ihtiyaç duyduğu başlıca insan kaynağı yetkinliği yabancı diller alanındadır. Bu nedenle, Japonya eğitim reformu kapsamında yabancı dil eğitimine büyük önem vermektedir.

• Öğrenci değişim programları ile yabancı ülkelerden yetenekli gençlerin Japonya’da eğitim gördükten sonra burada kalıp çalışmasının teşvik edilmesi;

Robotlaşma istihdam açığı yaşanan alanlarda ciddi bir çözüm olarak gelişse de yurt dışından beyin göçü gerekli görülmekte ve eğitim reformlarında bu anlayışla gerekli düzenlemelere gidilmektedir.

İşte Toplum 5.0 vizyonunun ana vatanında öğrenciler geleceğe böyle hazırlanıyor.